MIT SLOAN Hé Lộ Xu Hướng Lãnh Đạo Mới Trong Kỷ Nguyên AI 2025

Khi trí tuệ nhân tạo (AI) ngày càng được áp dụng rộng rãi, các nhà lãnh đạo cần có chiến lược quản lý phù hợp để khai thác tối đa tiềm năng của công nghệ này. Một trong những yếu tố quan trọng nhất để thành công trong việc ứng dụng AI chính là xây dựng một văn hóa doanh nghiệp lành mạnh – nền tảng giúp tổ chức phát triển bền vững.

Năm mới 2025 đã tới, và từ khóa trí tuệ nhân tạo (AI) chắc hẳn đã nằm trong top những vấn đề quan tâm hàng đầu của các nhà lãnh đạo doanh nghiệp. Những chỉ dẫn mới nhất từ tạp chí nghiên cứu và phân tích về quản trị kinh doanh, được xuất bản bởi Trường Quản trị Kinh doanh Sloan thuộc Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) sẽ giúp chúng ta tìm hiểu cách thức tốt nhất để ứng dụng Generative AI (AI tạo sinh - AI có khả năng tự sáng tạo nội dung mới) một cách an toàn và hiệu quả, cũng như làm thế nào để phát triển các mối quan hệ hợp tác dựa trên nền tảng là AI. Nhưng trước hết, chúng ta sẽ bắt đầu với một vài điều cơ bản: những yếu tố cần thiết để xây dựng văn hóa doanh nghiệp phát triển mạnh mẽ.

Những lời khuyên thực tiễn để xây dựng văn hóa doanh nghiệp lành mạnh

Trong báo cáo mới nhất từ MIT Sloan Management Review, các chuyên gia nhấn mạnh rằng việc ứng dụng AI tạo sinh (generative AI) không chỉ đòi hỏi công nghệ tiên tiến mà còn cần một môi trường văn hóa doanh nghiệp phù hợp. Một tinh thần văn hóa doanh nghiệp mạnh mẽ sẽ giúp nhân viên cảm thấy được hỗ trợ, khuyến khích đổi mới và tạo điều kiện để hệ thống AI được triển khai hiệu quả.

Tuy nhiên, theo nghiên cứu của giáo sư Donald Sull tại MIT Sloan, nhiều tổ chức hiện nay vẫn gặp khó khăn trong việc biến các giá trị tuyên bố thành thực tiễn hàng ngày. Điều này cho thấy sự thiếu kết nối giữa các nhà lãnh đạo và trải nghiệm thực tế của nhân viên.

Các chuyên gia từ MIT và các nhà lãnh đạo thành công đã chia sẻ những bài học quý giá về cách xây dựng văn hóa doanh nghiệp thực chất, không chỉ dựa trên các khẩu hiệu sáo rỗng. Dưới đây là một số lời khuyên nổi bật:

1. Chân thực và rõ ràng về giá trị cốt lõi

“Bạn không thể sao chép giá trị cốt lõi từ tổ chức này sang tổ chức khác… Nhân viên có thể dễ dàng nhận ra sự thiếu chân thực. Bạn phải rõ ràng về con người thật của mình và bản chất của doanh nghiệp.”

Katie Burke, cựu Giám đốc Nhân sự tại HubSpot.

Điều này có nghĩa là các giá trị doanh nghiệp cần phải phản ánh đúng bản sắc và định hướng của tổ chức, thay vì chỉ là những khẩu hiệu trên giấy.

2. Khuyến khích những phản hồi và tranh luận

“Nếu bạn nói điều gì đó và mọi người chỉ gật đầu hoặc không tranh luận với bạn, đó là sự xúc phạm lớn nhất… Điều tồi tệ nhất bạn có thể làm là không thu hút được bất kỳ lời chỉ trích, phản hồi hay tranh luận nào từ phía nhân viên.”

Jim Whitehurst, cựu Giám đốc Điều hành tại Red Hat.

Một nền tảng văn hóa doanh nghiệp lành mạnh là nơi nhân viên cảm thấy thoải mái đưa ra ý kiến và tranh luận mà không sợ bị phán xét.

3. Đầu tư vào phát triển đội ngũ

“Chúng tôi tin tưởng mạnh mẽ rằng văn hóa là yếu tố khác biệt then chốt trong chiến lược kinh doanh của mình… Chúng tôi kỳ vọng rất lớn rằng, với vai trò là một nhà lãnh đạo, phần lớn thời gian của bạn sẽ được dành cho việc phát triển đội ngũ.”

Marvin Boakye, Giám đốc Nhân sự tại Cummins.

Các nhà lãnh đạo cần dành thời gian và nguồn lực để hỗ trợ nhân viên phát triển, từ đó tạo ra một đội ngũ mạnh mẽ và gắn kết.

Nền tảng văn hóa doanh nghiệp lành mạnh không thể được xây dựng chỉ bằng cách tuyên bố những giá trị chung chung. Nó đòi hỏi sự chân thực, khả năng lắng nghe và cam kết từ các nhà lãnh đạo. Những lời khuyên trên là kim chỉ nam hữu ích để các tổ chức bắt đầu hành trình cải thiện văn hóa doanh nghiệp một cách thực chất và bền vững, đặc biệt trong thời đại AI đang lên ngôi.

AI tạo sinh tại nơi làm việc: Có chính sách quản trị hiệu quả thay vì cấm đoán

Cách đây 15 năm, các doanh nghiệp từng tranh luận gay gắt về việc có nên cấm nhân viên sử dụng thiết bị cá nhân trong nội bộ công ty hay không. Ngày nay, một cuộc thảo luận tương tự đang diễn ra, nhưng lần này tập trung vào việc quản lý các công cụ AI tạo sinh như ChatGPT tại nơi làm việc.

Các công cụ AI tạo sinh mang lại cả cơ hội tăng năng suất lao động lẫn rủi ro bảo mật thông tin. Tuy nhiên, theo nghiên cứu từ Nick van der Meulen và Barbara H. Wixom tại Trung tâm Nghiên cứu Hệ thống Thông tin MIT, việc cấm đoán hoàn toàn không chỉ “không thực tế” mà còn có thể gây ra hậu quả tiêu cực.

Thay vì cấm, các chuyên gia khuyến nghị các nhà lãnh đạo nên áp dụng chính sách quản trị hiệu quả để thúc đẩy việc sử dụng AI một cách có trách nhiệm và an toàn.

5 biện pháp quản lý AI tạo sinh hiệu quả

1. Thành lập nhóm lãnh đạo đa chức năng

Các chuyên gia từ nhiều lĩnh vực (như IT, pháp lý, nhân sự) cần phối hợp để xây dựng quy tắc rõ ràng. Nhóm này sẽ xác định khi nào việc sử dụng công cụ AI trong doanh nghiệp là hợp lý và khi nào tiềm ẩn nguy cơ.

2. Cung cấp các khoá đào tạo thực tiễn

Nhân viên cần được trang bị kiến thức và kỹ năng để sử dụng AI hiệu quả. Điều này bao gồm việc hiểu rõ cách thức tương tác với AI, xác định các trường hợp sử dụng phù hợp và đánh giá, phản biện các kết quả từ AI để cải thiện chất lượng.

3. Phê duyệt một số công cụ AI giới hạn

Doanh nghiệp nên lập danh sách các công cụ AI được phê duyệt để nhân viên sử dụng, nhằm đảm bảo an toàn thông tin và giảm thiểu rủi ro liên quan đến cấp phép hoặc bảo trì.

4. Chấp nhận hiệu quả đầu tư ban đầu chưa cao

Trong giai đoạn đầu, lợi ích tài chính từ AI có thể chưa rõ ràng khi nhân viên vẫn đang thử nghiệm và làm quen với công nghệ mới. Tuy nhiên, đây là bước đệm cần thiết để đạt được lợi ích lâu dài.

5. Tích hợp AI vào chiến lược phát triển dài hạn của doanh nghiệp

Các nhà lãnh đạo cần xác định phương thức để AI có thể hỗ trợ các mục tiêu chiến lược của doanh nghiệp. Điều này bao gồm việc nhân rộng những mô hình giúp cải thiện năng suất cá nhân lên quy mô toàn tổ chức.

Quản lý AI để tận dụng tiềm năng lớn nhất

AI tạo sinh không chỉ là một công cụ hỗ trợ mà còn là yếu tố thay đổi cuộc chơi trong môi trường làm việc hiện đại. Thay vì cấm đoán, các nhà lãnh đạo cần tập trung vào việc quản lý và đào tạo để nhân viên có thể sử dụng AI một cách hiệu quả và an toàn.

Khi kết hợp giữa một môi trường văn hóa doanh nghiệp lành mạnh và chính sách quản trị AI hợp lý, các tổ chức sẽ không chỉ tận dụng được sức mạnh của công nghệ mà còn xây dựng được một đội ngũ nhân sự gắn kết, sáng tạo và sẵn sàng đối mặt với những thách thức của tương lai.

Bài học từ USAA trong việc ứng dụng AI tạo sinh nội bộ

Công ty dịch vụ tài chính USAA đã triển khai thành công các ứng dụng AI tạo sinh để hỗ trợ nhân viên trong các nhiệm vụ nội bộ, thay vì tập trung vào các công cụ hướng đến khách hàng trong ngắn hạn. Chiến lược này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả hoạt động mà còn cải thiện chất lượng dịch vụ khách hàng một cách gián tiếp.

Theo phân tích của Thomas H. Davenport, thành viên tổ chức Sáng kiến Kinh tế Số MIT, và nhà báo Randy Bean, những nỗ lực của USAA đã mang lại nhiều kết quả đáng chú ý. Dưới đây là hai ví dụ tiêu biểu:

1. Trợ lý “copilot”

Đây là một công cụ hỗ trợ nhân viên bộ phận dịch vụ khách hàng tìm kiếm thông tin nhanh chóng, trả lời câu hỏi, và tóm tắt các kịch bản tương tác với khách hàng qua nhiều kênh khác nhau.

Kết quả: Công cụ này giúp cải thiện tốc độ và chất lượng phản hồi, đồng thời giảm áp lực công việc cho nhân viên.

2. Hệ thống phát triển nguồn sử dụng AI

Công cụ này hỗ trợ lập trình viên trong các nhiệm vụ như tài liệu hóa, kiểm thử phần mềm và xử lý các tác vụ kỹ thuật lặp đi lặp lại. Kết quả: Đội ngũ phát triển có thể tập trung vào các nhiệm vụ phức tạp hơn, trong khi AI đảm nhận các công việc mang tính thủ tục.

Cam kết hỗ trợ nhân viên hiện tại

Một trong những thách thức lớn nhất khi triển khai AI là nỗi lo của nhân viên về việc công nghệ – hoặc những nhân viên mới có kỹ năng AI – sẽ thay thế họ. Để giải quyết vấn đề này, ban lãnh đạo USAA đã đưa ra cam kết mạnh mẽ nhằm hỗ trợ lực lượng lao động hiện tại. Các biện pháp cụ thể bao gồm:

1. Mở rộng đào tạo

USAA cung cấp các chương trình đào tạo để giúp nhân viên học cách làm việc cùng AI. Điều này không chỉ nâng cao kỹ năng mà còn tăng giá trị cá nhân của họ trong tổ chức.

2. Cải thiện năng suất

AI được sử dụng như một công cụ hỗ trợ, giúp nhân viên giảm tải các công việc lặp đi lặp lại và tập trung vào các nhiệm vụ quan trọng hơn, từ đó đạt hiệu quả cao hơn.

3. Nhấn mạnh giá trị của kỹ năng con người

Ban lãnh đạo khẳng định rằng các kỹ năng như giải quyết vấn đề và kinh nghiệm thực tế của nhân viên là không thể thay thế, ngay cả khi công nghệ AI ngày càng phát triển.

Làm thế nào để mô hình ngôn ngữ lớn (LLMs) hoạt động hiệu quả trong doanh nghiệp?

Mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) là hệ thống AI tạo sinh được huấn luyện trên lượng dữ liệu văn bản khổng lồ để tạo ra các câu trả lời phù hợp với ngữ cảnh. Tuy nhiên, theo Giáo sư Rama Ramakrishnan từ MIT Sloan, mặc dù LLM là công cụ mạnh mẽ, chúng vẫn dễ mắc lỗi. Vì vậy, để khai thác tối đa giá trị của LLM trong doanh nghiệp, cần có chiến lược tối ưu hóa để đảm bảo đầu ra chính xác và phù hợp.

1. Tinh chỉnh LLM cho nhiệm vụ cụ thể

• Nhiệm vụ đơn giản: Với các nhiệm vụ dễ dàng, chỉ cần cung cấp chỉ dẫn cơ bản (prompt) là đủ để LLM hoạt động hiệu quả.
• Nhiệm vụ phức tạp: Đối với các nhiệm vụ đòi hỏi độ chính xác cao, doanh nghiệp có thể áp dụng phương pháp tạo sinh bổ sung (retrieval-augmented generation). Phương pháp này bổ sung thông tin cập nhật, bao gồm dữ liệu nội bộ, vào chỉ dẫn để tăng độ chính xác. Ngoài ra, có thể tích hợp các ví dụ chuyên ngành trực tiếp vào mô hình LLM để phục vụ các lĩnh vực như pháp lý hay y tế. Tuy nhiên, điều này đòi hỏi nhiều công sức và tài nguyên.

2. Xác định khi nào nên áp dụng LLM

• Doanh nghiệp cần phân tích quy trình kinh doanh, chia nhỏ thành các nhiệm vụ riêng lẻ và so sánh chi phí sử dụng LLM với chi phí của các phương pháp truyền thống.
• Quan trọng hơn, cần đánh giá chi phí tiềm ẩn từ sai sót của LLM, bởi các lỗi trong thông tin đầu ra có thể gây ra những rủi ro pháp lý, làm tổn hại tới danh tiếng của thương hiệu hoặc hiệu quả công việc.

3. Thử nghiệm và đánh giá hiệu quả

• Khi triển khai LLM, doanh nghiệp cần thử nghiệm các trường hợp sử dụng và đánh giá hiệu quả của chúng. Quá trình này khó có thể tự động hóa hoàn toàn, bởi các phản hồi từ LLM cần được kiểm tra kỹ lưỡng về: (1) Lý luận: Đảm bảo rằng câu trả lời có logic nhất quán và chính xác; (2) Giọng điệu: Văn phong phải phù hợp với mục tiêu và đối tượng sử dụng; (3) Mức độ liên quan: Thông tin phản hồi cần đáp ứng đúng yêu cầu của nhiệm vụ.

Tận dụng AI tạo sinh để tối ưu hiệu quả

USAA là một ví dụ điển hình về cách doanh nghiệp có thể triển khai AI tạo sinh để hỗ trợ nhân viên, thay vì chỉ tập trung vào khách hàng. Bằng cách sử dụng AI như một công cụ nâng cao năng suất, cải thiện kỹ năng và giảm áp lực công việc, USAA đã tạo ra một môi trường làm việc hiệu quả và gắn kết hơn.

Đối với các doanh nghiệp muốn ứng dụng Mô hình ngôn ngữ lớn (LLM), việc tinh chỉnh mô hình, xác định nhiệm vụ phù hợp và đánh giá hiệu quả là những bước không thể thiếu. Khi được quản lý đúng cách, AI tạo sinh không chỉ giúp tăng hiệu suất mà còn tạo ra giá trị lâu dài cho tổ chức.

6 bước để xây dựng quan hệ đối tác dựa trên nền tảng AI một cách hiệu quả

Trong bối cảnh các công ty không ngừng khám phá tiềm năng của trí tuệ nhân tạo (AI), việc mở rộng tầm nhìn ra ngoài phạm vi nội bộ tổ chức là điều cần thiết. Theo Thomas H. Davenport, thành viên của tổ chức Sáng kiến Kinh tế Số MIT, AI không chỉ thay đổi cách doanh nghiệp vận hành mà còn định hình lại cách các tổ chức hợp tác với nhau.

Thông qua việc chia sẻ dữ liệu, nghiên cứu chung, hoặc thúc đẩy đổi mới ở quy mô lớn, AI đang tạo ra những cơ hội mới để xây dựng các mối quan hệ đối tác chiến lược, mang lại giá trị lâu dài cho cả hai bên.

4 cách thức để AI hỗ trợ hợp tác hiệu quả

AI đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự hợp tác giữa các tổ chức thông qua bốn cách thức chính như sau:

1. Tích hợp hệ sinh thái dữ liệu: Các tổ chức có thể chia sẻ và đồng bộ hóa dữ liệu để tạo ra những hiểu biết sâu sắc hơn. Điều này giúp hệ thống AI đưa ra quyết định chính xác và nhanh chóng hơn, dựa trên dữ liệu tổng hợp từ cả hai bên.
2. Thêm tính năng mới cho AI: Các công ty có thể nâng cấp hoặc mở rộng nền tảng AI hiện có bằng cách tích hợp công nghệ tiên tiến từ đối tác. Ví dụ, các công ty có thể chia sẻ thuật toán hoặc công cụ AI độc quyền để cùng phát triển một giải pháp tốt hơn.
3. Nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ: AI giúp cải thiện chất lượng và hiệu quả của các sản phẩm hoặc dịch vụ mà cả hai bên cùng cung cấp. Điều này không chỉ tăng giá trị cho khách hàng mà còn củng cố mối quan hệ hợp tác giữa các bên.
4. Phát triển công nghệ AI trên tinh thần trách nhiệm: Các đối tác có thể cùng nhau định hình tiêu chuẩn và quy định để đảm bảo AI được phát triển và sử dụng một cách minh bạch, tuân thủ quy chuẩn đạo đức và bền vững. Điều này đặc biệt quan trọng trong việc xây dựng niềm tin với xã hội và khách hàng.

06 bước để xây dựng quan hệ đối tác thành công

Để các mối quan hệ đối tác dựa trên nên tảng AI đạt được thành công và tạo ra giá trị lâu dài, Davenport đề xuất một quy trình gồm sáu bước như sau:

1. Xác định mục tiêu chiến lược của AI Các đối tác cần tập trung vào những cơ hội chuyển đổi lớn, thay vì chỉ cải thiện một số chức năng nhỏ lẻ. Ví dụ: Thay vì chỉ tối ưu hóa một quy trình cụ thể, hãy đặt mục tiêu ứng dụng AI để tạo ra một sản phẩm hoặc dịch vụ hoàn toàn mới. Điều này đòi hỏi cả hai bên phải có tầm nhìn dài hạn và chiến lược rõ ràng.
2. Tập hợp nhóm cộng tác viên đa dạng Một nhóm hợp tác hiệu quả cần có sự đa dạng về kỹ năng, chuyên môn và quan điểm. Ví dụ: Một nhóm có thể bao gồm các nhà khoa học dữ liệu, chuyên gia có trình độ trong ngành nghề, các nhà quản lý dự án, và cả những người hiểu rõ nhu cầu khách hàng. Điều này giúp đảm bảo rằng mọi khía cạnh của dự án đều được xem xét một cách toàn diện.
3. Phát triển dịch vụ AI mang lại giá trị chung Các giải pháp AI được phát triển cần mang lại lợi ích thiết thực cho tất cả các bên tham gia. Ví dụ: Một công cụ AI được thiết kế để phân tích dữ liệu thị trường nên cung cấp thông tin hữu ích không chỉ cho một đối tác mà còn hỗ trợ cả hai bên trong quá trình ra quyết định kinh doanh.
4. Giải quyết các vấn đề xã hội và môi trường Các đối tác nên xem xét tiềm năng của AI trong việc giải quyết các thách thức toàn cầu, chẳng hạn như biến đổi khí hậu, bất bình đẳng xã hội, hoặc cải thiện sức khỏe cộng đồng. Ví dụ: Một dự án hợp tác có thể sử dụng AI để tối ưu hóa chuỗi cung ứng, từ đó giảm lãng phí tài nguyên và giảm lượng khí thải carbon.
5. Ưu tiên sự minh bạch và bảo vệ dữ liệu Khi chia sẻ thông tin nhạy cảm, việc duy trì niềm tin giữa các đối tác là điều tối quan trọng. Các biện pháp bảo mật mạnh mẽ và hoạt động minh bạch cần được áp dụng để đảm bảo rằng dữ liệu được sử dụng đúng mục đích và không bị lạm dụng.
6. Duy trì tính linh hoạt Công nghệ AI không ngừng phát triển, do đó, các mối quan hệ hợp tác cần thích nghi nhanh chóng để tận dụng những tiến bộ mới nhất. Ví dụ: Nếu một công nghệ AI mới xuất hiện và có tiềm năng cải thiện dự án, các đối tác cần sẵn sàng điều chỉnh kế hoạch để tích hợp công nghệ đó.

AI là cầu nối cho sự hợp tác bền vững

AI không chỉ là một công cụ hỗ trợ mà còn là chất xúc tác để xây dựng các mối quan hệ đối tác mạnh mẽ và bền vững. Với sự hỗ trợ của AI, các tổ chức có thể chia sẻ dữ liệu, cải tiến sản phẩm, và cùng nhau giải quyết các vấn đề lớn của xã hội.

Tuy nhiên, để đạt được thành công, các đối tác cần tuân thủ một quy trình làm việc rõ ràng, đặt mục tiêu dài hạn, và duy trì sự linh hoạt trong quá trình hợp tác. Khi được triển khai đúng cách, AI không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn góp phần tạo ra những thay đổi tích cực cho cộng đồng và thế giới.

_(Brian Eastwood, “Leadership and AI insights for 2025: The latest from MIT Sloan Management Review”, MIT Management Sloan School, 2025) _